Ken je dat gevoel dat je een proefwerk hebt voor school en je bang bent dat je de stof niet goed kent? Ook al heb je heel goed geleerd, je bent alsnog bang om een slecht cijfer voor het proefwerk te halen. Of je moet een presentatie geven voor de klas, maar bent bang dat het niet goed gaat.
Wat is faalangst?
Wanneer je faalangst hebt, ben je bang om te falen. Deze angst komt opspelen als je iets moet gaan doen wat je moeilijk vindt, maar graag goed wil doen. Je kunt zoveel last hebben van deze angst dat je bepaalde dingen helemaal niet wilt doen, omdat je denkt dat het toch niet gaat lukken. Je gaat dan situaties vermijden.
De faalangst kan ervoor zorgen dat je je zo druk maakt, dat je uiteindelijk slechter gaat presteren. Dit noem je ook wel ‘self fulfilling prophecy’. Dit betekent dat wat je denkt uiteindelijk ook gebeurt, je faalt. Vervolgens denk je dan ‘zie je, ik kan het niet’.
Je kunt drie vormen van faalangst onderscheiden; cognitieve faalangst, sociale faalangst en motorische faalangst. Bij cognitieve faalangst heb je de angst dat jouw kennis niet voldoende is. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen wanneer je een examen hebt. Je kunt dan dagen van te voren al gespannen zijn. Op het moment zelf kun je dan zelfs zo gespannen zijn dat je een black-out krijgt en het niet lukt om te presteren. Bij sociale faalangst ervaar je angst op het gebied van contact met anderen. Je bent dan bang dat je niet goed genoeg bent of dat iemand jou niet mag. De angst kan tot uiting komen tijdens bijvoorbeeld een gesprek of presentatie. Tenslotte heb je bij motorische faalangst angst als je een fysieke prestatie moet leveren, ondanks dat je wel in staat bent om dit te doen. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij het schilderen van een huis of het maken van een taart.
Symptomen van faalangst?
Als je last hebt van faalangst dan kun je dit herkennen aan de lichamelijke symptomen zoals hartkloppingen, rood worden, slapeloosheid, hoofdpijn, buikpijn en hyperventilatie. Daarnaast kun je psychische symptomen ervaren zoals onderpresteren, piekeren of twijfelen aan jezelf. Ook kan je gedrag veranderen door faalangst. Je gaat bijvoorbeeld dingen uitstellen, situaties ontlopen en perfectionistisch zijn.
Redenen voor faalangst
Ongeveer 1 op de 5 scholieren ervaart faalangst. Maar wat zijn nou eigenlijk de oorzaken van faalangst? De oorzaken kunnen per persoon verschillen. Het hebben van een laag zelfbeeld is één van deze oorzaken. Negatieve gedachten en onzekerheid over jezelf kunnen ervoor zorgen dat je denkt dat je gaat falen. Ook ervaringen met pesten in het verleden kunnen een oorzaak zijn voor faalangst. Door dit pesten heb je bijvoorbeeld het gevoel gekregen dat je niet goed genoeg bent.
Een andere reden is de prestatiedrang die tegenwoordig wordt ervaren in de maatschappij. Je kunt veel druk ervaren, omdat van je verlangt wordt dat je goed presteert op school en werk en je moet voldoen aan een bepaald ideaal. Je krijgt het idee dat je aan dit alles moet voldoen om goed genoeg te zijn en zo kan de angst ontstaan om te falen.
Tenslotte kan het hebben van een functiebeperking faalangst veroorzaken. Het kan hierbij gaan om bijvoorbeeld dyslexie, autisme of een visuele beperking. Door deze functiebeperking ga je twijfelen aan wat je kan en kun je het gevoel krijgen dat je je moet bewijzen tegenover anderen.
Tips bij faalangst:
- Praat met anderen over je faalangst, bijvoorbeeld met ouders of vrienden.
- Doe ontspanningsoefeningen als je zenuwachtig bent.
- Bedenk dat je fouten moet maken om te kunnen groeien. Zie het falen daarom als iets positiefs en waar je iets van kunt leren om beter te worden.
- Denk na over situaties waarin je van te voren dacht dat iets niet ging lukken en het achteraf wel goed ging. Gebruik deze voorbeelden als je weer een keer denkt dat iets niet gaat lukken.
- Ga opzoek naar afleiding als je last hebt van angstgevoelens. Denk hierbij aan muziek of sporten.
- Denk na over wat je tegen een vriend of vriendin zou zeggen die last heeft van faalangst. Mogen anderen wel fouten maken? Waarom jij dan niet?
- Niemand is perfect en iedereen maakt fouten. Wees daarom niet te streng tegen jezelf.
- Kijk of je online in contact kunt komen met leeftijdsgenoten die ook last van faalangst hebben.
Lukt het je ondanks deze tips toch niet om minder last te hebben van je faalangst? Dan kun je ermee naar een psycholoog gaan om over je faalangst heen te komen.
Hieronder vind je nog twee linkjes naar video’s over faalangst:
Bronnen: